Hoekschewaards dialect

Het dialectenwoordenboek Hoekschewaards bevat 168 woorden, 10 gezegden en 3 opmerkingen. Leuk om te lezen en na te spreken. Ik vond er veel herkenbaar, maar miste ook een hoop begrippen waar echte Hoeksche Waarders over spraken, zoals bijvoorbeeld teruguit.

10 Hoekschewaardse gezegden

Als ergens veel behoefte aan is, is het vaak slecht te krijgen	Ast brij reegent heb iederêên een lepel nôôdig
De kans voorbij laten gaan	D’n haering over ’t hôôd gezaaild
de schapen staan allemaal in de wei	de schaepen stien almal in de wie
de wegen komen allemaal bij elkaar	de wegn kommn al bei ker
Heb je slaap?	Hejje vaak?
Het glimt/glanst heel erg	’t Glimt as ’n hondekullechie in de maneschijn
Ik ben alleen thuis	Ik heb het hok ruim
Ik ben even weg	ik ben ff den hort op
Op dit moment geen zin in werken	Hij hetten Baaierlander gezien
zit niet zo te wiebelen/woelen	zit niet zo te jakken

168 Hoekschewaardse woorden

’s Gravendeel	’s Graevendêêl; inwoners zijn seuters
aalbessen	ellebesse
aardappel	errepel
aardappelen	errepels
aardbeien	errebeze
anders	anderster
arbeider	errebaaier
Arie	aai
Arie	ooi
Beestje	Bêêsie
beetje	bietjie
Bekken (muziek)	Dessel
bijna	bekant
Blaakschedijk	d’n Blaek. Inwoners zijn Blaekse Katte
Bleek	Blaaik
Bliksem – Weerlicht	Viere of Vure
Bloemetje	Blommegie
boter	butter
breiwol	sêêt
brutaal	onstrant
daar	gunter
Daar	Gunterweit
Daar heen / die kant op	Gun op
dagje	daechie
dakgoot	dakgeut
dakkapel	kappeluif
de	d’n
de suikerfabriek	de pêêfebriek
De Wacht	De Wacht. Inwoners zijn koffieleuters
Deksel	Dessel
Deze	Deuze
dichtbij	duchtbij, int voorste
dijk	daaik
Dijk	Stoep
dijk	diek
Door	Deur
dorp	durp
drempel	durrepel
Dubbel	Dobbelt
Echt waar	Echies
eg	grubber
Ei	Aai
er naasr	dur neffe
erf	wurft
Erf	Wurf of wurft
Erf/achtertuin	Blaeik
even	hortie
gebeurt	beur
geërfd	georven
geruild	gerolen
gevraagd	gevrogen
gierig	slij
gierigaard	nijpnaers
Goidschalxoord	Goeschallekoord of Nazareth
Goudswaard	De Korendaaik
Greup	`’t Lêêpe Stouchie. Inwoners zijn Hokkendammers
handveger	vloerverke
hark	reif
Heinenoord	De Noord. Inwoners zijn Worstebakkers.
het erf (de tuin)	de wurruf
Het glanst/glimt heel erg	’t Glimt as ’n hondekullechie in de maneschijn
het weerbericht zei	hij gaf op
higgendewig	tussendoor
hoefde	Hief
hooivork	hooivurk
hun/zij	hunnie
hun/zij	heulie
In de herfst	herfsttaaijje
ja	jaat, beljaat
jeuk	jok of juk
karnemelk	kerremelk
Klaaswaal	Lombok, of Klezwaol. Inwoners zijn Blieken
Klaaswaal en Numansdorp	Sodom en Gomorrao
konijn	knijn
Kop- of wendakker	Veurhôôd
kunnen	kennen
laarzen	laerze
ladder	leer
lange vinger	sampa
liggen	leggen
Maasdam	Musdam. Inwoners zijn Groenjasse
machine	mesjien
meisje	maaisie
mesthoop	mispit
Mijnsheerenland	Meseereland. Inwoners zijn Horrekijkers
mistig	déémstig
Molen	Meule
morgen	merrege
mug	mézèk
mus	mos
Muurtje	Beertie
naast	naest, neffe
nee	nêênt, belnêênt, buneujnt
Nieuw Beijerland	Naozereth. Inwoners zijn Krielfreters of Filepopers
Noordoostenwind	Een hôôge wind
numansdorp	takkenbossen
Numansdorp	Numesdurp
oh oh oh	bel bel bel
onkruidhakker	schrepel
onlangs	onderlest
ook	ok
Oud Beijerlanders	stoepie schaaiters
Oud-Beijerland	Baailand, of Baaierland. Inwoners zijn Krieke(dieve), Stokkiesmanne, Kaeskoppe, Schrêêuwers
ouderwets	oudverwest, of ouferwes(t)
overall	ketelpak
paard	paerd
Paardenbloem	Zudessel of Zudissel
Pas op!	Heb’erg
passant	verbaaiganger
Piershil	’t Kraoienest. Inwoners zijn Kraoie
plastic	plestiek
politie	pliessie
prima	boitegeweun
Puttershoek	Pietersoek. Inwoners zijn Brokke
Raakte ik je?	Roch ik ie?
Rat	Rot
Rondje	Roetjie
roos	kooos
ruimte tussen dijk en dijkhuis	hooloo
s’Gravendeler	Seuter
schaap	schaep
schoffel	schrepel
Sint Anthoniepolder	De Polder
slaap	vaak
Slap	Slop
slechte kwaliteit	Pikepoelie
smeuïg	smaai
spelen	speulen
stond	sting, stong
straks	demee
Strijen	Strien. Inwoners zijn Vullejaogers
Strijen Sas	Sas. Inwoners zijn Sasse Blieke
Strijenaar	Vullejaeger
stukje	bietjie
tarwe	terrow
Tegendraads	Tegesporreleg
thuis	thois
toch wel	evelwel
trots	grôôs
ui	juin
varken	verke
varkens	verrekes
veel	veul
veger en blik	(vloer)verreke en blik
verf	vurf of vurrow
visite in de avonduren	kort-aêvende
vlieg	mug
voederbieten	mangels
vogel	veugel
vorig jaar	leste jaar
vork	vurk
wangen	kôône
welja	beljanuk
welnee	belneejnt
wendakker	veurrôôd
Westmaas	De Maes. Inwoners zijn Braaihappers
Westmaastenaar	Brijhapper
woensdagavond	swoenzuszaevus
wonen	weunen
wortels, suikerbieten	pee
zeis	zaais
Zich lamlendig voelen	D’n Baaierlander in je lijf hebben
zijn fiets	hum fiets
zomer(s)	summer(s)
zometeen	drek
Zuid Beijerland	Kouwe Histert
Zuid-Beijerland	D’n Hitzert spreek uit : Dun Histert
Zwartsluisje	’t Sloisie

3 Hoekschewaardse weetjes

1. De Buitesluis, of Numesdurp. Inwoners zijn Takkebosse
   De bronnen geven 2 geheimen prijs rond de naam “takkebosse”. Het eerste geheim gaat terug naar 1813, toen een garnizoen van 80 Hollandse soldaten vanuit Oud-Beijerland de batterij, wat nu het fort is, aanviel en takkenbossen in de gracht van de batterij gooide, om zodoende de batterij op de Fransen te kunnen veroveren. Het tweede geheim verhaalt, dat de naam “takkebosse” zijn oorsprong vindt in 1860. Toen werden bij de bouw van het fort grote hoeveelheden takkenbossen als fundering gebruikt. Het fort werd verder opgebouwd met grond; de afgraving hiervan staat nog steeds bekend als het “Gat van de Majoor”, een kleine waterplas bij het fort.
2. Oud-Beijerland is gesticht op
   rotte kaas en onderwicht. Dit slaat bij mijn weten op de markten in Beijerland begin vorige eeuw waar IJsselmondenaren hun waar aanboden en dan weer terugvoeren. Het is een algemeen bekend gezegde onder Hoeksche Waarders en slaat op de Beijerlanders als niet te vertrouwen. Grote kans als je in gesprek met een oude Hoeksche Waarder de naam Oud Beijerland laat vallen dat hij/zij er automatisch ‘rotte kes an onderwicht’uitflapt.
3. fielepopers zijn die bruine rietsigaren ofwel Lisdodde